«Ауылдық округ, ауыл, ауыл, облыстық маңызы бар қала деңгейінде жергілікті өзін-өзі басқарудың дербес бюджеті енгізілетін болады. Облыстық орталықтар мен республикалық маңызы бар қалаларда тиісті бюджеттің жобаларын талқылауға азаматтардың қатысу тетіктері жұмыс істейді »- бес институционалды реформаны жүзеге асырудың« 100 қадам »Ұлт жоспарының 98-қадамы.

Ұлт Жоспарына сәйкес, біздің елде жергілікті мемлекеттік бюджет кезең-кезеңімен мемлекеттік бюджеттің дербес деңгейі ретінде енгізілуде.

Бұрын бюджеттің 3 деңгейі болған - республикалық, облыстық және аудандық (облыстық маңызы бар қалалар).

2016-2017 жылдары жергілікті өзін-өзі басқарудың (ЖӨБ) салықтық әлеуеті қосымша екі салықты аудару арқылы нығайтылды.

Екінші кезеңде, 2018 жылдан бастап, жергілікті өзін-өзі басқарудың дербес бюджеті енгізілді. Бұл кезеңде жергілікті бюджеттің, мемлекеттік бюджеттің 4-ші деңгейі ретінде, халқы 2 мыңнан асатын 1000-нан астам ауылдық округтерде енгізілді.

Үшінші қорытынды кезең - 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап 2000 адам және одан төмен халқы бар аудандық маңызы бар қалалардың, қалалардың, ауылдардың және ауылдық округтердің бюджеттік деңгейіне төртінші деңгейге көшуді қарастырады.

Сонымен қатар, осы жобаны іске асыру аясында байланысты бюджеттердің жобаларын талқылауға азаматтардың қатысуы тетіктерін енгізу қарастырылған.

Тәуелсіз бюджеттің қалыптасуы әкімдердің жергілікті маңызы бар өзекті мәселелерді шешуге және олардың ауылдарын, ауылдарын дамытуға бағытталған шешімдер қабылдау процесіне азаматтардың қатысуын кеңейтуге мүмкіндік береді.

Айта кету керек, бюджеттің жаңа деңгейі салықтық және салықтық емес төлемдерден түсетін түсімдер есебінен келесі түрде қалыптасады:

- төлем көздерінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке табыс салығы;

- жеке тұлғалардың мүлік салығы;

- жеке және заңды тұлғалардың көлік салығы;

- елді мекендер жеріндегі жеке және заңды тұлғалардың жер салығы;

- сыртқы (көрнекі) жарнаманы облыстық маңызы бар қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің аумақтары арқылы өтетін жолдар арқылы өткізу үшін төлемдер;

- коммуналдық меншіктің мемлекеттік мүлкін жалдаудан;

- жеке және заңды тұлғалардың ерікті жарналары;

- Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексте көзделген әкімшілік құқық бұзушылық үшін өндіріп алынған айыппұлдар;

- коммуналдық мүлікті сатудан түскен кірістер, сондай-ақ аудандық бюджеттен аударымдар.

Осылайша, 4-деңгейдің тәуелсіз бюджеттері тұрғындардың елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыруға, жолдарды салу, реконструкциялау, жөндеу және күтіп ұстауға, елді мекендерді сумен қамтамасыз етуді ұйымдастыруға, мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға және т.б. қажеттіліктерін ескере отырып, бюджет қаражатын тиімді жоспарлау мен пайдалануға мүмкіндік береді. бұл, сайып келгенде, адамдардың өмір сүру жағдайын жақсартуға және елді мекендердің келбетін арттыруға ықпал етеді.